Kerngroepbijeenkomst 18 juni: we moeten het spel opnieuw ontwerpen!

Eens per half jaar komen we met de kerngroep bij elkaar om te bespreken of we nog wel de juiste dingen doen. Deze bijeenkomst hebben we de vraag centraal gesteld of we de platformmacht van grote techbedrijven op dit moment voorkomen, met andere woorden: of we onze oorspronkelijke aanleiding van de Club van Wageningen nog wel dienen. Het was mooi om Edwin Edelenbos - als lid van het eerste uur - precies op het moment dat we deze fundamentele vraag stellen opnieuw welkom te mogen heten in de kerngroep. 

Terugblik afgelopen jaren

Het begon met een korte terugblik op de afgelopen jaren van Xander: Wat hebben we allemaal gedaan? Voor een deel heeft hij zich daarbij gebaseerd op dit verslag dat op de site staat.

 Korte weergave

• Brede bijeenkomst juni 2018 
  Memorabele bijeenkomst waarin een groep voorlopers inzag wat een enorme impact digitalisering en de energietransitie, twee grote transities van deze tijd, zouden hebben. Maar ze zagen ook dat het thema digitalisering een blinde vlek was in de maatschappij en dat er serieuze publieke waarden op het spel stonden. Hier was echt een brede vertegenwoordiging aanwezig van de bestaande en de nieuwe wereld. link naar het verslag van toen
  
  
• Periode samen afdalen in de U vanaf 2019, een aantal zaken die opvallen:
  - het ministerie en leveranciers doen beperkt actief mee, zij laten het aan de markt.
  - Europese model komt op tafel als alternatief (Ruurd Priester)
  - Publieke waarden kader wordt ontwikkeld (Rathenau Instituut ism Netbeheer NL)
  - Energy match (TU/e)
  - Public Stack (Waag)
  - Referentie architectuur (Top Sector Energie Digitalisering)
  - Digitaliseringsagenda (Top Sector Energy Digitalisering)
  - Principes Wereld van B (NPRES/ Unify)
  - Principes ‘gebiedsinnovatie’ (Nieuwe Kompas)
  - Concrete vormen van data: statische data, transactiedata, data voor proces van sturing en beleidsdata (Club van Wageningen)
  
  
• 2023: omhoog in de U
  Conclusie getrokken in 2023 dat het nieuwe systeem NU wordt gebouwd. We willen aansluiten bij de praktijk (per schaal). En we willen opschalen
  
  Trends die we zagen: slimme platformen, federatieve datastelsels, Europese model
  
  Vervolgens zijn de ontwerpprincipes ontwikkeld.
  - Die hebben we gevalideerd en toegepast op verschillende schalen
  - Daarna krijgt ons gedachtengoed wind in de zeilen door geopolitieke situatie (energie en digitalisering)
  
  
• 2024 we worden benaderd en gevonden
  Onze inhoudelijk visie wordt steeds breder herkend en erkent.
  Koppeling aan decentraal energiesysteem via wereld van B werkt goed, net als nauwer samenwerken met innovatieplatform Transform
  Nu is er ook interesse van de systeempartijen. Ministerie van Klimaat en Groene Groei haakt aan. Dus dat is mooi.

Dialoogrondes

Na de terugblik gaan we in gesprek in een aantal dialoogrondes rondom de vraag:

"Een eerlijke, inclusieve, democratisch bestuurbare digitaliserende energiemarkt als tegengeluid op toenemende platformmacht. Lukt ons dat? Zijn we relevant?"

Het waren interessante gesprekken en beschouwingen, en de conclusie was helder: nee, dat lukt ons niet. Sterker, nu het digitale decentrale systeem om ons heen ontstaat zijn juist de gevaren het grootst.

Dat levert een tegenstelling op: GEWELDIG DAT HET GEBEURT tov GAAT DIT WEL DE GOEDE KANT OP?

 Er zijn een aantal factoren die daar een rol in spelen:

• Er staat grote druk op ons systeem, er is SNEL behoefte aan oplossingen.
• Platformen kunnen dan enorm helpen, maar zijn ingewikkeld om te bouwen en niemand voelt zich er eigenaar van
• De reden dat de markt dit nog niet oppakt is doordat de regulering in de weg staat en de verdienmodellen nog niet op orde
• Als er dus meer ruimte komt in de regelgeving zullen de big tech bedrijven gratis platformen gaan aanbieden. De kans dat we onder ie druk bezwijken is groot.

Wat staat ons te doen?

We komen samen tot de conclusie dat we dus samen met de sector hier actief aan de slag moeten. Het is nodig dat we een nieuw spel gaan ontwerpen!

We komen tot drie hoofdpunten:

• Alternatieven van (goede) maatschappelijke initiatieven zichtbaar maken en ondersteunen (financieel, organisatorisch, etc)
• Vormen van een tegengeluid op de versnellers (die al lang klaar staan)
• Stimuleren van open concurrentie en toetredingsdrempels (belastingregels eisen aan data, contractuele eisen, etc..)

• Botsende belangen doorleven met de mensen die er echt over gaan
• War games waarin de botsende economiche en maatschappelijke belangen zichtbaar worden
• Kortere feedbackloops beleid en markt
• De regel in de wet
• Wat maakt de rugby-scheidsrechter? 

• Narratief ontwikkeling
• Definities, ontwerp en woorden
• Kracht van platformen; wat voor soort platformen willen we? Wanneer functioneert dat gezond?
• Oog hebben voor gebruikers met verschillende mate van onafhankelijkheidsbehoefte/ontzorging
• Sectorvoorbeelden gebruiken; water, emissie industrie
• Rollen en functies specificeren

Samenwerking met Transform

Juist het feit dat we het spel moeten gaan ontwerpen pleit enorm voor een samenvoeging met het Transform netwerk. Zij kijken naar innovatie van het energiesysteem vanuit decentraal perspectief en zijn goed in narratiefontwikkeling. Wij voegen daar de digitaliseringscomponent aan toe.

 Op 18 september gaan we kijken hoe dat meer vorm kan gaan krijgen.