Open HEM nu!

In 2030 moet er genoeg duurzame elektriciteit beschikbaar zijn voor 11,5 miljoen huishoudens. De vraag naar elektriciteit neemt fors toe, vooral het gebruik van warmtepompen en elektrisch rijden. Om elektrificatie van woningen betaalbaar, betrouwbaar en veilig te houden zijn slimme energiebeheer- en flexibiliteitsdiensten nodig, waarmee vraag en aanbod beter op elkaar worden afgestemd. Home Energy Management Systems (HEMS) maken dit binnen woningen mogelijk.

Home Energie Management (HEM) en de systemen die daarvoor nodig zijn (HEMS) spelen een belangrijke rol in de energietransitie, bijvoorbeeld om de energiestromen binnen een woning efficiënt te regelen, om elektrische auto’s slim te laden of batterijen slim aan te sturen. HEM kan bijdragen aan het verminderen van de noodzaak tot netverzwaring en het oplossen van congestie op het net. Vooral nu netcongestieproblemen zich ook steeds vaker voordoen op de laagspanningsnetten groeit het belang van slim energiemanagement*.

Het rapport ‘Open HEM nu!’ geeft de visie van Waag Futurelab over hoe Home Energy Management (HEM) eruit kan zien als het op een open, inclusieve en eerlijke manier wordt vormgegeven. Het gaat hierbij om een opensource hardware- en softwareontwikkeling, maar ook een open ontwerpproces. De Public Stack is gebruikt als raamwerk om de technologie achter HEMS zichtbaar te maken en grip te krijgen op de manier waarop deze onze maatschappij beïnvloedt.

De uitkomsten zijn relevant voor iedereen die energie verbruikt of bouwt aan HEM onderdelen; burgers, individueel en georganiseerd in energiecoöperaties, energiegemeenschappen en wooncoöperaties, doe-hetzelvers en hardware- en softwareontwikkelaars die werken aan een open HEM, of dat nog niet doen maar het wel zouden willen. Het rapport is opgesteld door Waag Futurelab in opdracht van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) voor de Topsector Energie (Programma Digitalisering en TKI Urban Energy). Eerder organiseerde de Club van Wageningen twee workshops die input boden voor dit rapport.

Zelf grip krijgen
Wat is het belang van open HEM? Door te kiezen voor een open technologie krijgen spelers in de keten de kans om zelf grip te hebben op de ontwikkelingen. Of dat nu de burger is die meer zicht wil op zijn of haar energieverbruik, het bouwbedrijf dat HEM overweegt te integreren in zijn diensten, energiebedrijven die flexibele prijzen aanbieden en hun klanten met HEM de mogelijkheid willen geven om hier meer mee te doen, of de netbeheerder die de integratie van duurzame energie en de mogelijke congestieproblemen in de wijk samen met huishoudens wil oplossen. Een open HEM biedt kansen voor uiteenlopende stakeholders in het energienet: energiebedrijven, coöperaties en leveranciers, aggregatoren en andere marktpartijen en innovatoren kunnen allen nieuwe diensten ontwikkelen op basis van een open HEM-ecosysteem.

Aanbevelingen
Waag geeft vier aanbevelingen om tot een Public Stack voor HEM te komen:

• Open standaarden en interoperabiliteit stimuleren zodat verschillende systemen met elkaar praten.
• Open-source technologie ontwerpen en gebruiken zodat systemen voor iedereen transparant en toegankelijk zijn.
• Versterken van gemeenschappen die met elkaar energie, data en open-source oplossingen kunnen delen en beheren.
• Maatschappelijke voordelen van open HEM verder onderzoeken en aansturen op synergie tussen verschillende open-source projecten

Tot slot geeft het rapport ook aanbevelingen voor verschillende stakeholders in de HEM-keten: individuele en georganiseerde burgers, gemeenten en provincies. Ook geeft het rapport aanbevelingen aan de netbeheerders, net als beleidsmakers en toezichthouders om bij te dragen aan eerlijke marktontwikkeling van HEM.

Download het rapport hier.