Interviewestaffette: beperkingen van de slimme meters

Ik kreeg dit interviewstokje doorgegeven van Elke den Ouden.

Wie ben je & wat doe je?

 

Ik ben Ype Kingma, ik houd me bezig met de energietransitie vanuit het perspectief van burgers/prosumenten. Dat doe ik in eigen tijd, ik ben sinds bijna drie jaar met vervroegd pensioen.

Waarom ben je verbonden aan de Club van Wageningen?

 

Ik ben ooit, in 2018 geloof ik, gevraagd om eens mee te gaan door iemand die bij het ECP werkt. Ik was toen ook bestuurslid bij de energie coöperatie Deelstroom Delft, en dat paste redelijk goed. Sindsdien gebleven omdat ik als technicus/bestuurder ook wel behoefte hebben aan andere manieren om naar de energietransitie te kijken.

In welke activiteiten die je onderneemt komt de missie van de Club van Wageningen in beeld?

 

Een van de andere leden, Oelfier den Haselaar, wees me erop dat alle financiele aspecten van de energietransitie voor prosumenten via hun energiemeters thuis zullen moeten gaan. Ik had me al eens eerder verdiept in standaarden voor beheer van en handel op het elektriciteitsnetwerk, en daarin was nog niet of nauwelijks gedacht aan prosumenten.

Ik heb me daarom een jaar geleden verdiept in wat er aan ICT functionaliteit zou kunnen rondom de slimme meters. 

Waar zie jij het vastlopen op dit moment? Waar moeten we echt mee aan de slag?

 

Prosumenten hebben nog nauwelijks toegang tot de elektriciteitsmarkt, behalve dan in een jaarcontract met een vast tarief. Variabele tarieven, bijvoorbeeld uurtarieven, zijn wel mogelijk maar worden nog bijna niet gebruikt. Om er wat aan te verdienen heb je ook nog apparaten nodig die een behoorlijk energieverbruik hebben en die aangestuurd kunnen worden. Voorbeelden van zulke apparaten zijn warmtepompen en (auto-)batterijen.

Voor afrekenperiodes van uur al is het verdienen op het ogenblik voor een enkele prosument beperkt tot een paar tientjes per jaar. Helaas worden kortere periodes (kwartieren, minuten) nog niet voldoende ondersteund door slimme meters.

 

Waar loopt dit vast, of beter waarom komt dit niet op gang?

 

De prosumentenmarkt hiervoor heeft een kleinere schaal dan de industriemarkt waar de kortere periodes al wel gebruikt worden. Prosumenten hebben veel meer apparaten met kleinere hoeveelheden aan te sturen energie.

Daarom is het nodig open protocollen te ontwikkelen, zowel naar de aanstuurbare apparaten toe, als om die kleinere hoeveelheden energie te aggregeren tot volumes waarmee je wel die markten op kunt.

Het aansturen van die apparaten op basis van een variabele energieprijs is niet eenvoudig. De prosument zelf moet altijd de mogelijkheid hebben het op het laatste moment nog anders te doen, en er zal nog automatisch geleerd moeten worden hoe dit optimaal te doen (kunstmatige intelligentie). Hiervoor zijn al wel standaarden, maar eigenlijk nog geen apparaten die dat ondersteunen.

Voor prosumenten is ook privacy voor meterstanden van belang bij het aggregeren tot op de markt bruikbare volumes. Deze kan geleverd worden door een aggregator, al is dit voorzover ik weet nog niet gedaan, en de slimme meter heeft hier ook nog te weinig ondersteuning voor.

Een ander punt is de aarzeling die prosumenten hebben om, zelfs gezamenlijk, een nieuw deel van de energiemarkt te betreden. Dit hangt samen met de welbekende spanning tussen kapitalisme en socialisme. Op de grotere en snellere energiemarkten doet hernieuwbare energie het goed omdat het goedkoper is op de momenten dat het beschikbaar is. Daarmee drukt hernieuwbare energie de vervuilende energiecentrales uit de markt. Dat kan ook werken op de schaal van prosumenten, maar zullen de prosumenten diezelfde marktprincipes moeten accepteren en te gebruiken. Een prettige bijkomstigheid is dan dat de hernieuwbare energie meer waard wordt.

Zie je voorbeelden waar men probeert deze waarden te borgen, al dan niet succesvol?

 

Lokale energiecoöperaties beginnen samen te werken om energieleverancier te worden (bijvoorbeeld Samen Om).

Een bekend voorbeeld van een open protocol is het wereldwijde web: dit maakt het gebruik van webservers en browsers goedkoop en het is eenvoudig een apparaat te vervangen en te verplaatsen.

 

Welke nieuwe ontwikkelingen zou je graag willen delen?

 

De uitvoering van de energietransitie verloopt mij te langzaam, al is het wel erg Nederlands allemaal. Ik ben er ook nog niet van overtuigd dat de energierekening omlaag zal gaan voor de mensen die het niet zo breed hebben, terwijl dat toch waarschijnlijk wel kan.

 

Aan wie geef jij het stokje door? Wie is de volgende persoon aan we deze vragen moeten stellen volgens jou?

 

Jelle Attema. Ik ben benieuwd naar zijn antwoorden vanuit zijn werk bij het ECP.