THEMA 1: Het belang van hyperlokaal
De productie van energie decentraliseert. Je kunt energie hierdoor niet meer zien als eenrichtingsverkeer. Dus je kunt het systeem niet meer inrichten als eenrichtingsverkeer. Dit brengt vragen met zich mee. Hoe zorg je straks voor netbalans wanneer er straks overal lokale energienetwerkjes ontstaan? We roepen nu dat we het net moeten verzwaren. Maar, dit is eigenlijk een centrale oplossing voor een decentraal probleem. Het ligt meer voor de hand om voor lokale oplossingen te gaan. Denk aan peer-to-peer energielevering, balansverantwoordelijkheid op wijkniveau, een andere manier van belasten.

Om deze oplossingen te ontwikkelen is er wettelijke experimenteerruimte op lokaal niveau nodig. Maar ook een ándere visie op het energiesysteem. Denk aan een systeem waarin de waarde niet persé wordt toegekend aan het verschil tussen vraag en aanbod. (Nu is er voor leveranciers een belang om onbalans te laten ontstaan). Maar, waarin juist waarde wordt toegekend aan de balans die er ís. Dan ontstaat een nieuw verdienmodel. Eentje waarin je meer verdient naarmate je minder energie levert. Waarin energie niet als product wordt gezien, maar als dienst. En waardoor het juist interessant wordt om initiatieven op lokaalniveau te faciliteren.

Reacties
Dit thema nodigde meerdere deelnemers uit tot een reactie. Zo werd het belang van buffercapaciteit op lokaal niveau genoemd als een deel van de oplossing. Wie op lokaal niveau energie kan bufferen, is in staat om op dit niveau te zorgen voor netbalans. Verder was er aandacht voor de rol van de netbeheerder in relatie tot de markt. Hoe borgt de Energiewet een goede samenwerking tussen het gereguleerde en het commerciële domein: nu nog twee gescheiden werelden? Een ander onderwerp dat voorbijkwam, was de integratie van systemen. In de nieuwe wet zijn warmte en waterstof niet meegenomen. Maar deze stromen zijn van wezenlijk belang om tot een samenhangend systeem te komen, waarin elektronen en moleculen op lokaal niveau vrij en onbelast uitgewisseld worden. Ook dit draagt bij aan meer balans op het net.

THEMA 2: Eerlijke toegang tot de markt
Het nieuwe energielandschap is complex. Dit brengt het risico met zich mee dat we teveel focussen op de juridische en technische kant van het verhaal. Het systeem moet vooral ook toegankelijk zijn. De rol van onafhankelijke marktmeester, goed bestuur en een effectieve rechtsbescherming is hierin cruciaal. Nu heeft de Autoriteit Consument & Markt (ACM) een belangrijke rol hierin. Bijvoorbeeld als het gaat om toegang tot de markt, tarieven en aansluitingen. De ACM is in staat om op een onpartijdige manier in te spelen op marktdynamiek. De nieuwe Energiewet legt echter een aantal ACM-bevoegdheden neer bij het ministerie. Hierin schuilt een risico. Het ministerie is politiek gestuurd en tot op zekere hoogte beïnvloedbaar. Worden alle partijen, ook de kleine, straks nog wel gehoord? De nieuwe wet is een stap vooruit, maar er moet meer focus zijn op onafhankelijk marktmeesterschap, rechtsbescherming en participatie.

Reacties
Dit betoog zorgde voor de nodige suggesties en opmerkingen. Door de insprekers werd onderkent dat exact voorschrijven wat wél en niet mag, blokkerend kan werken. Flexibiliteit is belangrijk, maar wel vanuit duidelijke principes: een duurzaam, betaalbaar en betrouwbaar energienet. Dit vraagt om een toezichthouder die vrijheid biedt, maar die ook over de instrumenten beschikt om in te grijpen als het niet goed gaat. Dit zou de ACM kunnen zijn; wellicht in dialoog met het ministerie. Ook netbeheerders hebben hierin een rol te vervullen: bijvoorbeeld als partij die op regionaal niveau de markt faciliteert. (Met de ACM die hier op een hoger niveau op toeziet). Daarnaast moet de markt een positie krijgen.

Tot slot de opmerking dat het in de huidige situatie niet eens zo gek geregeld is. Het ministerie heeft een regelgevende en beleidsmakende functie, de ACM ziet hierop toe en voert uit, terwijl de netbeheerder vraag en aanbod bijeen brengt. Een verdeling die z’n goede kanten heeft. Zeker wanneer er voldoende ruimte is om samen snel tot gedragen oplossingen te komen. Kortom, we moeten de goede lessen van de afgelopen 25 jaar niet weggooien.
    
THEMA 3: PRIVACY en DATA
Ons energiesysteem gaat meer en meer onderdeel uitmaken van het Internet van Dingen. Neem de opkomst van de Slimme Elektriciteitsmeter. Een device dat veel data genereert. Data die nodig is om het systeem in stand te houden en te verbeteren. Maar die data genereert ook inzicht in de gebruiker. Als sinds 2009 wordt hierover gesproken door de Europese Commissie. Want, iedere ingezetene van Europa heeft het recht op privacy en op de bescherming van persoonsgegevens. Je wilt voorkomen dat er een systeem ontstaat dat mensen in eigen huis blootstelt aan overheidsbemoeienis. Wat dat betreft leven we teveel in een wereld waarin wij data als kans zien, maar niet als probleem. (Ook de Belastingdienst zag data als kans, maar dit werd voor de toeslag-ouder een probleem). Voor de energiemarkt geldt dit ook. Daarom moet er in de Energiewet volop aandacht zijn voor een systeem waarin je zelf de regie kunt voeren over wie jouw data gebruikt en hoe gegevens worden verzameld.

Reacties
Eén van de reacties op dit betoog was dat privacy en gegevensbescherming juist op het niveau van de kleinere energie-communities en corporaties geregeld kan worden. Op het lokale niveau kun je mensen beter informeren over wat er met data gebeurt. En je kunt individuele keuzes van mensen hierin beter borgen dan bij de grote leveranciers. Het is van belang dat er een systeem ontstaat waarbij mensen zelf kunnen aangeven welke data ze beschikbaar stellen en voor wie deze toegankelijk zijn. Hierin zouden energiegemeenschappen wel voldoende wettelijke ondersteuning moeten krijgen.

Een andere suggestie was om gegevens bij de netbeheerders te laten. Een logische plek: hier vindt immers de aggregatie (de registratie en samenvoeging) van gegevens plaats. Ook hiervoor geldt dat er een systeem ontstaat waarbij de burger de regie heeft. Waarin je in één oogopslag ziet wie, welke data wanneer krijgt. Maar waarin je dit ook eenvoudig kunt aanpassen.

Hierbij behoudt de burger wel zicht op de gegevens, maar verliest de regie wat betreft de overheidsdiensten die erbij kunnen. Als bijvoorbeeld de Belastingdienst gegevens opvraagt zal de burger hier niet over worden ingelicht. Technisch kan de meter zo worden ontworpen dat overheidsdiensten niet bij deze hoogfrequente gegevens kunnen.